'Charley Toorop: Liefde voor Van Gogh' in het Kröller-Müller Museum
Charley Toorop (1891-1955) is een jaar oud als de eerste tentoonstellingen met het werk van Vincent van Gogh (1853-1890) in Nederland plaatsvinden.
Haar vader, de kunstenaar Jan Toorop, is een van de initiatiefnemers. Als in 1953 de toenmalige directeur van het Kröller-Müller Museum, Bram Hammacher, haar vraagt wat de kunstenaar voor haar betekent antwoordt ze: "Vincent van Gogh was er voor mij alvóór ik begon te schilderen, eigenlijk bij mijn bewustwording." Zijn kunst maakt haar hele leven grote indruk op haar door ‘zijn diepe barre liefde’ voor de realiteit, de mens en de natuur.
'Charley Toorop. Liefde voor Van Gogh' is te zien van 24 mei tot en met 14 september 2025.
Van Gogh is bepalend
Toorop is voorbestemd om musicus te worden maar besluit in 1917 haar leven te wijden aan de schilderkunst. Ze vindt inspiratie in vernieuwende kunststromingen, waaronder het expressionisme en het kubisme. Ook ondervindt ze invloeden van spirituele aard, zoals van de theosofie. Ze bewondert uiteenlopende kunstenaars en zeker niet alleen Van Gogh. Toch is zijn voorbeeld bepalend geweest. Vooral in de vroege jaren twintig, de meest vormende periode in haar kunstenaarsloopbaan, durft ze net als Van Gogh compromisloos te kiezen voor onderwerpen die de zelfkant van de maatschappij laten zien.
Spirituele zoektocht
Met de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog vers in het geheugen en omringd door vrienden die streven naar culturele en politieke vernieuwing, gaat Toorop op zoek naar een eigen geëngageerd kunstenaarschap. Haar fascinatie voor de mentale gesteldheid van de mens en haar zoektocht naar spiritualiteit staan centraal. Naar voorbeeld van Van Gogh houdt ze vast aan de zichtbare werkelijkheid. Het realisme is haar vertrekpunt. Van daaruit zet ze haar eerste stappen op weg naar ‘bezielde verbeelding’ zoals zij het noemt.
Voorvrouw figuratieve kunst
Door haar krachtige en geheel eigen stijl is Toorop de voorvrouw van de moderne figuratieve kunst. Volgens H.P. Bremmer, kunstadviseur van Helene Kröller-Müller, neemt ze het stokje van Van Gogh over als vaandeldrager van de nieuwe kunst aan het begin van de twintigste eeuw. De lovende woorden zet hij om in daden door veel werken van haar aan te kopen. Het Kröller-Müller Museum heeft de grootste museale collectie van haar werk.
Te zien in de tentoonstelling
Samen met bijzondere bruiklenen uit andere musea en particuliere collecties wordt aan de hand van verschillende thema’s waaruit Toorops liefde voor Van Gogh spreekt, het kantelmoment in haar ontwikkeling getoond. Eerder riep het museum op tot het vinden van zes kunstwerken van Toorop die ‘zoek’ waren en zich waarschijnlijk in particuliere collecties bevonden. Hiervan zijn de drie werken die gevonden zijn opgenomen in de tentoonstelling.
Charley Toorop. Liefde voor Van Gogh is te zien in het Kröller-Müller Museum van 24 mei tot en met 14 september 2025.
