In het Midden-Amerikaanse land Belize is de bevolking heel trots op de lokale fauna en flora. Op tal van openbare gebouwen, met name op schooltjes en bij musea, pronken schilderijen van de nationale plant, de nationale boom, het nationale zoogdier en de nationale vogel op de muur. Swietenia macrophylla, de Amerikaanse mahonie, is dus bij veel Belizanen wel bekend; hij is immers de nationale boom! Ook voor Burgers’ Zoo is deze bedreigde boomsoort belangrijk, omdat in het kader van ons natuurbehoudsproject in Belize een herbebossingstraject voor deze soort wordt uitgevoerd.
Skyfruit
De Amerikaanse mahonie wordt tot vijfenveertig meter hoog. Heel kenmerkend zijn de grote, geveerde bladeren, waarbij elk deelblaadje zo’n vijftien centimeter lang kan worden. Opvallend is ook de groeiwijze van de vruchten: ze hangen niet aan de boom naar beneden, maar groeien recht omhoog. Vandaar de speelse Engelse naam ‘skyfruit’. De vruchten hangen in het droogseizoen aan de boom, wanneer de mahonie en de meeste andere bomen in het droogbos van Belize hun blad verliezen. De gevleugelde zaden worden dan door de wind – die nu makkelijker door de boomkruinen heen kan blazen – verspreid en komen tot vijfhonderd meter ver van de moederboom terecht. Waarschijnlijk door de tot de verbeelding sprekende manier van groeien worden delen van de vrucht als afrodisiacum gebruikt. De werking ervan is echter niet wetenschappelijk bewezen…
Bedreiging
Swietenia macrophylla is één van de drie soorten die het zeer gewilde ‘echte mahoniehout’ leveren. Door houtkap is de populatie wilde Amerikaanse mahoniebomen inmiddels kwetsbaar. In Belize zijn er op veel plekken nog slechts enkele mahonies aan te treffen. Vandaar dat we binnen ons natuurbehoudsproject in Belize samen met plantdeskundigen uit Zwitserland aan de slag zijn gegaan met een boomkwekerij en een poging tot herbebossing.
Herbeplanten
De Amerikaanse mahonie stelt in principe geen hoge eisen aan zijn leefomgeving. Hij komt zowel in overgangsgebieden tussen savanne en bos voor als ook als in ongeschonden, primair tropisch regenwoud. Hij geeft echter de voorkeur aan gebieden met vrij vruchtbare grond langs rivieren. Op plekken waar gekapt is, kan deze boom zich als pionier gedragen en vestigt hij zich opnieuw. Het kan dus niet zo moeilijk zijn om deze boom weer aan te planten, zeker met al de ervaring met de aanleg van mahonieplantages in Singapore, India en Hawaï? Helaas laat ons herbebossingsproject zien dat het toch wat ingewikkelder is. De bomen blijken zich goed te hebben aangepast aan de heel kleinschalige, lokale omstandigheden. Zaden van één nationaal park geplant in een ander beschermd gebied ontkiemen duidelijk slechter dan de zaden van de bomen die al op die locatie groeiden. Dat betekent dat er heel waarschijnlijk ook op genetisch niveau verschillen zijn, die tot aanpassing aan het microhabitat en het specifieke leefmilieu hebben geleid. Dat betekent wederom dat behoud van de variëteiten uit de verschillende regio’s des te belangrijker is!
Bron: Burgers'Zoo