Op 8 januari vond de jaarlijkse nieuwjaarsbijeenkomst plaats in de bijeenkomst. Voor wie er niet bij waren kunt u hier de nieuwjaarstoespraak van burgemeester Marcouch teruglezen.
Beste mensen,
Welkom in de Eusebius. Fijn dat u er bent.
En wat is deze kerk toch mooi gerestaureerd.
Een week geleden, in de late avond van de laatste dag van het jaar, maakte ik een ronde langs de hulpdiensten. Ik wenste ze een rustige en veilige nacht. Tussendoor ging ik even naar huis. Maar op het moment dat ik thuis de deur open deed, ging mijn telefoon. Brand op het Gelderseplein. Het begin van een tragedie die alles overschaduwt.
Naast het verdriet is ook de betrokkenheid groot. Het Gelderseplein werd een gedenkplek en heel Nederland nam de slachtoffers en hun nabestaanden in gedachten. Daarvoor wil ik u bedanken.
Het gaat deze dagen al snel over een vuurwerkverbod. En het lijkt erop dat de Tweede Kamer nu zijn verantwoordelijkheid neemt. Dat is goed, maar ik waarschuw: daarmee zijn we er niet.
Wij hebben het nu over de rotjes maar niet over het rot in de samenleving. Het is barbaars: de obsessie met vuur en vernietigend geweld.
Vernielingen, auto’s die in brand worden gestoken en het bekogelen van hulpverleners, al dan niet onder invloed van drugs en alcohol. Terwijl de meeste mensen feest vieren, zijn brandweermensen, politieagenten en ambulancepersoneel van huis. Zij draaien dubbele diensten en de telefoon in de meldkamer staat roodgloeiend. Deze professionals moeten angsten doorstaan en hebben weken, soms maanden nodig om te herstellen. Allemaal omdat een groep mensen in deze samenleving misbruik maakt van de vrijheid die ze krijgen.
Dit gaat over meer dan oud en nieuw. De ellende die je ziet tijdens de jaarwisseling is een voorbeeld van asociaal gedrag. Van onbeschaafdheid. We zijn de norm uit het oog verloren. Dit hoort er niet bij. Het is niet normaal.Beste mensen,
Wat Nederland nodig heeft, is een beschavingsoffensief.
In een beschaving kunnen we geweld en misdaad nooit tolereren, we moeten het uitbannen. Niet gedogen, maar handhaven. We moeten de norm herstellen. Dat begint bij de overheid. Daarmee herstellen we ook het vertrouwen.
Beschaafdheid is ook: aanspreken zonder elkaar aan te vliegen. In een beschaving hou je rekening met elkaar. En als iets juridisch genomen niet verboden is, betekent dat nog niet dat het daarom ook beschaafd gedrag is.
Als je iets ziet wat niet in de haak is, heb je de verantwoordelijkheid om iets te doen. Als je het zomaar toestaat, ben je moreel medeverantwoordelijk. Dat is niet alleen een verantwoordelijkheid van instituties, maar van ons allemaal.
Beste mensen,
En als ik het heb over beschaving, heb ik het ook over de omstandigheden waarin mensen moeten leven.
Dat heb ik de afgelopen week weer gezien in Immerloo, maar je ziet het ook op andere plekken in Arnhem, op de Geitenkamp en in Presikhaaf, en eigenlijk op heel veel plekken in Nederland.
Ik spreek te veel mensen die op achterstand staan. Achter de voordeuren reikt de stip op de horizon niet verder dan het einde van de week. Zij zijn niet bezig om te leven, maar om te overleven. Arnhemse gezinnen worstelen daar met financiële stress. Met laaggeletterdheid. Ze worden verlamd door de brievenbus die uitpuilt van ongeopende enveloppen met onbegrijpelijke brieven. En er groeien kinderen op die soms in hun leven nooit iemand hebben gekend die een baan heeft.
Ik zie dat, maar veel van de mensen die er wonen, hebben het gevoel dat zij helemaal niet gezien worden. Een bewoonster van het Gelderseplein, zevende etage, zei het dit weekend zo: “In Sonsbeek letten ze op elke grasspriet, maar wij worden vergeten.” En wie wordt vergeten, vergeet zichzelf.
Beste mensen,
Toen ik zelf klein was, kregen wij voor het eerst een huis met een betonnen vloer. Goed geïsoleerd, met centrale verwarming. Met voldoende ruimte voor het grote gezin Marcouch. We kregen daarmee niet alleen een huis, we kregen een thuis.
Ik weet nog wat dat met ons deed. Het gevoel dat we nu echt meededen. Ze zijn bereid om in ons te investeren. We werden gezien. Dat was wat waarde gaf. Die aandacht werkt als een vliegwiel. Je gaat er rechterop van lopen.
Beste mensen, soms is er gewoon wat extra’s nodig. Er is niet de Arnhemmer, en onze wijken zijn niet allemaal hetzelfde. Zo’n ongelijke situatie vraagt om een urgente, en gerichte aanpak. Deze wijken verdienen het om stevig te investeren.
Elk Arnhems kind verdient een thuis in een buurt waar je goed woont. Een omgeving die je niet omlaagtrekt, maar opstuwt. Waar je kan zijn wie je bent. Waar het veilig is als je uit je raam kijkt, en waar je naar een goede school kan gaan om het beste uit jezelf te halen. Want onderwijs is een sleutel naar het goede leven. Dat is beschaving.
En ik geloof dat we die uitdaging aan kunnen. Daar heb ik namelijk goede reden toe.
Hier tegenover de Eusebius heb ik mijn werkkamer. Als ik daar mijn gedachten laat gaan over de toekomst van deze stad, valt mijn oog vaak op het glas-in-lood ter nagedachtenis aan burgemeester Chris Matser. In dat glas-in-lood is iets bijzonders te zien. Het bestaat uit twee helften. De linker helft is duister, met een vernietigde stad en een gebroken, verbrande Eusebius. De rechter helft geeft haast licht: daarin is Arnhem te zien in al zijn pracht, herbouwd, en met een kerk die weer trots rechtop staat.
Kortom, grote uitdagingen, daar loopt onze stad niet voor weg.
Dat is misschien wel waarom ik zoveel liefde voel voor Arnhem. Die liefde, dat wat de Ernemer met Ernum heeft, is als de eerste verliefdheid in je puberjaren. Je sputtert misschien eerst even tegen, zet je af, maar de liefde is overweldigend en intens. Niets overtreft het en het overstijgt alles.
Liefde zie ik ook hier vanavond in onze prachtige kerk. Ik zie het bij u. U bent hier vanwege uw betrokkenheid, omdat u onderdeel bent van de stad, en Arnhem onderdeel is van u.
En die betrokkenheid zien we terug in de indrukwekkende herdenking van de Slag om Arnhem afgelopen jaar. Zoveel mensen die stilstonden bij de offers die bevrijding vraagt. Nieuwe generaties voor wie herdenken weer een hedendaagse betekenis krijgt. Ik hoorde van tieners, twintigers, die zeiden: “dat gezamenlijk stilstaan bij ons verleden, dat laat me weer voelen wat het betekent om Arnhemmer te zijn.” Dat doorgeven van vrede en veiligheid, is ook beschaving.
We hebben zoveel om trots op te zijn. En om naar uit te kijken in het nieuwe jaar. Zoals de nieuwe Sonsbeek 2020: Grote Kunst, maar voor iedereen toegankelijk. Ik kom u daar natuurlijk ook weer tegen. Het zijn de iconen die ons de trekpleister maken waar Lonely Planet en The Guardian over schrijven.
Beste mensen,
Arnhem, een stad vol belofte. Vol potentieel. Iets van dat bijzondere potentieel ziet u zo meteen in een filmpje van Scalabor. Daarna geniet u van ons onovertroffen Gelders Orkest.
En ik vraag u dit. Laten we verder bouwen aan een coalitie die ervoor gaat zorgen dat iedere Arnhemmer van al dat moois in onze stad en regio meeprofiteert. Een coalitie van Rijk, provincie, regio, corporaties, onderwijs en ondernemers. Daar hebben we iedereen bij nodig.
En mijn pleidooi voor meer beschaafdheid in ons land, zal ik met kracht voortzetten. In Arnhem zullen we in ieder geval het goede voorbeeld geven. Ik wens u en uw familie veel goeds voor dit nieuwe jaar.
