De jonge luipaardhaai die op 5 januari 2024 uit het ei is gekomen in Koninklijke Burgers’ Zoo is het resultaat van ongeslachtelijke voortplanting, parthenogenese genaamd.
Dit
merkwaardige natuurlijke fenomeen is eerder aangetoond bij
luipaardhaaien. DNA-onderzoek heeft uitgewezen dat er geen mannetje in
het spel is geweest, ondanks het feit dat beide geslachten bij elkaar
rondzwemmen in de Ocean, het tropisch koraalrifaquarium van het Arnhemse
dierenpark.
Foto: Mira Meijer
Wel een jong, maar geen vader
Luipaardhaaien zijn bodem bewonende haaien die eieren leggen om zich voort te planten. Bij luipaardhaaien is bekend dat ze zich heel soms in aquaria parthenogenetisch kunnen voortplanten. Een eicel ontwikkelt zich in dat geval zonder zaadcel tot een levensvatbare jonge haai. Hierbij versmelt de eicel met een poollichaampje. Poollichaampjes worden gevormd bij de productie van eicellen, waar door middel van meiose (een proces van celdeling) vier dochtercellen elk de helft van het aantal chromosomen van de oudercel krijgen. Drie van deze vier dochtercellen zijn poollichaampjes en niet levensvatbaar. De kans dat deze ontwikkeling misgaat bij een parthenogenetisch jong is echter een stuk groter dan bij een ‘normaal’ jong.\
Langdurige sperma-opslag
Luipaardhaaivrouwtjes kunnen daarnaast na een paring het sperma tot een jaar lang opslaan. Zo kan een succesvolle paring een heel jaar bevruchte eieren opleveren, ook als er na de paring geen contact meer is tussen mannetje en vrouwtje. Bij een watertemperatuur van 25 graden zal na 135 tot 176 dagen een jong uitkomen, mits het embryo niet voortijdig afsterft.
Burgers’ Zoo als initiator en jarenlange coördinator
Het
Arnhemse dierenpark is de initiator geweest van het Europees
populatiemanagementprogramma (EEP, European Ex Situ Programme) voor de
luipaardhaai en heeft dit programma jarenlang gecoördineerd. Burgers’
Zoo is succesvol met de kweek van diverse haaien- en roggensoorten. Zo
is Burgers’ Ocean de grootste kweker van gevlekte adelaarsroggen ter
wereld. Foto: Luipaardjong uitzetten.Mira Meijer