Onthulling plaquette bij Bronbeek op 4 mei
Op zondag 4 mei onthulde Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum Bronbeek een plaquette ter ere van, Hartog Bollegraaf, oud-medewerker Bronbeek.
Hartog Bollegraaf en zijn vrouw Hendrina worden op 23 juli 1943 in het vernietigingskamp Sobibor in oost Polen vermoord. Hun dochter Vogelina is daar al eerder op 11 juni vermoord.
Bronbeek tijdens de Tweede Wereldoorlog
Bronbeek doorstaat de oorlog redelijk ongeschonden. Generaal Rijnders weet de bezetter buiten de deur te houden. Tijdens operatie Market Garden zijn er wat spannende momenten, door de vele gevechten in Arnhem en de onrust in de buurt. Na de slag is er geen evacuatie voor Bronbeek. Wel vallen er vier zware bommen in de tuin in september 1944. In april 1945 ligt Bronbeek midden in het strijdgewoel, wat na zes voltreffers de ziekenzaal verandert in een ruïne. Generaal Rijnders weigert te vertrekken. Bronbeek en de bewoners houden stand.
Hartog Bollegraaf
Hartog Bollegraaf, geboren op 26 juli 1878 in Groningen, trad in Dienst van Nederland in februari 1896 als Soldaat bij het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) met een contract voor zes jaar. In mei 1896 vertrekt hij vanaf Rotterdam naar Oost-Indië aan boord van Stoomschip Soembing. Als militair van het KNIL wordt hij ingezet in Atjeh, Bali en Sumatra. In augustus 1909 wordt hij overgeplaatst naar het Korps Marechaussee. Voor zijn inzet is hij onderscheiden met de Bronzen en Zilveren medaille voor Trouwen Dienst, Het Ereteken belangrijke Krijgsverrichtingen met gespen voor de Atjeh periode van 1896 tot 1910 en de gesp kleine Soenda-eilanden 1905. In januari 1912 eindigt zijn inzet en keert hij terug naar Nederland waar hij aan de slag gaat als werfagent voor de koloniale Militaire Dienst.
Op 5 oktober 1916 trouwt Hartog Bollegraaf met Henderina Rozevelt en op 14 mei 1918 worden ze ouders van Vogelina Bollegraaf. Rond november 1923 verhuist Hartog Bollegraaf voor zijn nieuwe functie met zijn vrouw en dochter naar Arnhem. Hartog start als schrijver op Bronbeek, een mooie functie op een veilige plek.
Ontslag op last van de bezetter
Deze functie duurt tot in mei 1940 Nederland onder het juk komt van de Nazi bezetting. In deze periode neemt de haat en jacht op de Joodse medemensen met de dag toe.
Al in 1940, bij het begin van de oorlog, had de bezetter de volgende verordening afgekondigd: “personen van joodschen bloede in dienst van den Staat of een publiekrechtelijk lichaam moeten worden ontslagen”.
Verbaal 21 november 1940 Kabinet No. 6 luidt: “ontheven als Schrijver te Bronbeek De schrijver H.Bollegraaf van het Huis in verband daarmede ontslagen”.
De verordening wordt uitgevoerd, zonder protest. Naast het verliezen van zijn baan, wordt de wereld van de familie Bollegraaf steeds kleiner. Als in 1943 de deportaties in Nederland in volle gang zijn, volgt ook voor de familie Bollegraaf deportatie.
Sobibor
Hartog Bollegraaf en zijn vrouw Hendrina worden op 23 juli 1943 in het vernietigingskamp Sobibor in oost Polen vermoord. Hun dochter Vogelina is daar al eerder op 11 juni vermoord.
Plaquette Op 4 mei onthulden ze een plaquette, vergelijkbaar met een 'Stolperstein', bij de ingang van het hoofdgebouw. Ter nagedachtenis aan een KNIL-militair, aan een gewaardeerde medewerker van Bronbeek. Zodat wij zijn naam, Hartog Bollegraaf, nooit zullen vergeten en dit gruwelijk verhaal verder vertellen.
In september dit jaar worden in de stad Arnhem bij het laatste woonadres van de familie Bollegraaf Stolpersteine onthuld, zodat ook daar hun naam voortleeft.
De plaquette wordt onthuld door KNIL-veteraan en Bronbeek bewoner meneer Kerrebijn en initiatiefnemer René Braam.
4 mei herdenking
Elk jaar staan de Bronbeek veteranen en de medewerkers stil bij 4 mei. Dit doen ze met een intieme ceremonie in de ochtend op het landgoed bij het KNIL-monument. Na de ceremonie leggen de bewoners bloemstukken bij de andere monumenten op het landgoed. Na de ceremonie op landgoed Bronbeek, bezoeken Bronbeek veteranen en medewerkers namens Bronbeek diverse andere herdenkingen in het land.
