Herdenking fusillade Joodse Arnhemmers in Velp

Op de grens van Velp en Rozendaal, wordt woensdag 25 oktober om 11.00 uur de fusillade herdacht van drie moedige Arnhemmers die hier 79 jaar geleden zonder vorm van proces werden doodgeschoten. Iedereen is welkom om de eenvoudige plechtigheid bij te wonen aan de Pinkenbergseweg.

Behalve door de burgemeesters van Rheden en Rozendaal worden bloemen gelegd door vertegenwoordigers van diverse organisaties, waaronder Velp voor Oranje. Voorzitter Gety Hengeveld: "Het is afschuwelijk te beseffen dat deze mannen hier in Velp zijn vermoord omdat twee van hen half-joods waren."

Slag om Arnhem

Het Arnhemse gemeenteraadslid Jan Klaver en zijn vrienden Harry Kuyper en Charles Mozes trokken zich het lot aan van zieken en bejaarden die achterbleven toen Arnhem werd geëvacueerd in september 1944. Alle drie waren de vrienden voor de oorlog al betrokken bij het verzet. Nu vormden ze samen een geïmproviseerde mobiele Rode Kruispost. Charles Mozes beheerde de apotheek van enkele huisartsen op de Geitenkamp en wist daardoor enkele Rode-Kruisarmbanden te bemachtigen. Harry Kuyper vervalste de bijbehorende papieren. En het lukte Jan Klaver dat de Duitsers een auto beschikbaar stelden voor dit goede doel.

Half-joodse verzetsmannen

Bij een controle werd Charles Mozes aangehouden. De Duitser vertrouwde de papieren niet en Charles werd opgesloten in het politiebureau aan de Stationsstraat in Velp. Diezelfde avond werden zijn gezin en dat van Jan Klaver door de SD gearresteerd. De volgende dag werd ook Harry Kuyper en zijn vrouw gevonden. De gezinnen van de drie mannen werden ’s avonds laat vrijgelaten aan de grens van Velp.

Toen de beruchte SS-er Franz Fisher (hij bewoonde een Velpse villa) ter ore kwam dat twee van de mannen half-joods waren, werd hun arrestatie niet meer behandeld vanwege het vervalsen van papieren, maar beschouwde hij het als een 'Jodenzaak'. Hij liet hen op de avond van 24 oktober uit het politiebureau halen.

Geërfdenbank Velp

In de vroege ochtend van 25 oktober 1944 werden de mannen naar de Pinkenberg in Velp gebracht, waar zij zonder vorm van proces werden doodgeschoten. De kogelinslagen zijn nog te zien in de stenen Geërfdenbank. De lichamen lieten ze achter. Later op de avond werden deze ter plaatse door onbekenden begraven.

Op verzoek van de nabestaanden is een herdenkingssteen indertijd niet boven bij de Geërfdenbank geplaatst maar, voor iedereen zichtbaar, aan de kant van de weg. Scouts van De Velpsche Woudloopers hebben het monument geadopteerd. www.wo2velp.nl .