De extreme droogte waar Nederland nu al voor het derde jaar op rij last van heeft, treft ook de groene monumenten van Nederland. Ondanks noodmaatregelen zien beheerders van groen erfgoed het somber in.
Ze zien met lede ogen aan hoe een chronisch watergebrek hun monumentale bomen en historische landschappen aantast. Overheden hebben daar te weinig oog voor, oordeelt de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed.
Groene monumenten getroffen
De extreme droogte waar Nederland nu al voor het derde jaar op rij last van heeft, treft ook de groene monumenten van Nederland. Ondanks noodmaatregelen zien beheerders van groen erfgoed het somber in. Ze zien met lede ogen aan hoe een chronisch watergebrek hun monumentale bomen en historische landschappen aantast. Overheden hebben daar te weinig oog voor, oordeelt de Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed.
Aan de bel getrokken
Beleidsmakers die over klimaatbeleid en de verdeling van het schaarse water gaan, hebben lang niet altijd oog voor “cultuurhistorische waarden”, constateert de inspectie na een inventariserend onderzoek. Dat werd in gang gezet nadat organisaties die erfgoed beheren aan de bel hadden getrokken. Nederland telt veertienhonderd groene rijksmonumenten, van monumentale bomen tot tuinen, parken en buitenplaatsen. Ook landschappen die een cultuurhistorisch verhaal vertellen over het landgebruik in vroeger tijden, vallen onder het groene erfgoed.
Schade door droogte
Eigenaren van groene monumenten ondervinden schade aan monumentale bomen, karakteristieke heestergroepen en aantasting van zichtlijnen van het historische landschap. De schade brengt onvoorziene kosten met zich mee en er is sprake van mogelijke botsende belangen. De Inspectie Overheidsinformatie en Erfgoed brengt nu een inventarisatie uit naar de gevolgen van droogte voor groene rijksmonumenten.
Droogteaanpak nodig voor groene rijksmonumenten
Aanhoudend droog is een toelichting op de Erfgoedwet (omschrijving groene rijksmonumenten, instandhoudingsplicht), de Waterwet (verdringingsreeks oppervlakte wateren, grondwaterbeheer) en de botsende belangen. Daarnaast zijn er de bevindingen van de Inspectie op basis van interviews met groene monumenteneigenaren en beleidsmakers van ministeries, provincies, Rijkswaterstaat en Unie van Waterschappen. Hieruit blijkt dat zowel op landelijk als op provinciaal niveau het belang van groene monumenten niet altijd direct wordt onderkend. Waterschappen en provincies nemen besluiten ten tijde van acute droogte bij de zogenaamde regiotafels droogte. Hierbij zijn erfgoedambtenaren meestal niet betrokken.
Rapport met aanbevelingen aan Minister van OCW
Het rapport bevat aanbevelingen aan de Minister van OCW (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) om samen met andere overheden structureel meer aandacht te geven aan de bescherming van groene rijksmonumenten ten tijde van droogte.Ook zijn er aanbevelingen aan eigenaren van groene monumenten om in de (beheer)plannen de aanpak van de droogte op te nemen en maatregelen te nemen om water langer vast te houden. Ze kunnen, bijvoorbeeld, samen met waterschap en provincie oude waterlopen herstellen.
De Minister van OCW heeft de aanbevelingen overgenomen en het rapport met haar beleidsreactie de Tweede Kamer aangeboden.
